Aşırı terlemeyi tıbbi
olarak iki sebebe ayırırız. İlk sebep, nedeni
bilinmeyen terleme anlamına gelen Esansiyel
Terlemedir. Esansiyel terlemeye sinirsel sebepler,
stress, aşırı heyecan, aşırı duygusallık gibi
faktörler neden olur. İkincil yani sekonder
terlemede altta yatan bir sebep vardır. Hormon
hastalıkları aşırı terleme bozukluklarına en sık
sebep olduklarından bizim uzmanlık alanımızda
görevimiz terlemeye neden olan hormon hastalıklarını
bulmaktır. TERLEMEYE tiroid bezinin hızlı
çalışması, menopoz, andropoz, hipoglisemi yani düşük
şeker gibi hastalıklar, bronşit gibi akciğer ve
solunum sistemi hastalıkları, aşırı kilolu olma,
bazı ilaçlar, fazla miktarda kafein içeren çay ve
kahve tüketimi ve bazı ilaçlar sebep olur.
Terleme vücut ısısını
düzenleyen bir mekanizmadır. Terleme vücut
sıcaklığını ayarlayan sistemin önemli bir
parçasıdır. Terleme doğal bir vucüt reaksiyonudur.
Tüm toplumdaki erişkin bireylerin %1'inde aşırı
terleme görülür. Vücut sıcaklığımız arttığında
beynimiz sinir sistemimiz aracılığı ile ter
bezlerine sinyaller gönderip, yükselen ısıyı
düşürür. Terlerken sıvı buharlaşır ve vücudumuzun
yükselen ısısı teri buharlaştırmada harcanır. Yani
yükselen ısımız vücüdumuzda hapis olup hücrelerimize
zarar vermez. Dışarı ter ile atılır. Bu yüzden
terleme sağlıklı bir fizyolojik olaydır. Global
ısınmanın tüm dünyayı sardığı günümüzde yükselen
hava sıcaklıklarında fazla terlemek, sinirlilik,
stress ve heyecan gibi durumlarda fazla terlemek
doğal kabul edilmektedir. Ancak bu terlemenin de bir
sınırı vardır. Terlemenin fazla olup kişiyi rahatsız
etmesi aşırı terlemedir. Bireyin sosyal ve iş
yaşamında AŞIRI TERLEME bazı problemlere yol
açabilir. Örneğin elleri fazla terleyen kişiler
herhangi biri ile tokalaşmak istemez. Bu da bireyin
sosyal olarak dışlanmasına ve içine kapanmasına
neden olur. Aşırı terleme otonom sinir sisteminin
bir alt kolu olan sempatik sinir sistemi dediğimiz
adrenalin içeren sistemin fazla uyarılması ile
başlar. Avuç içleri, koltuk altı, yüz ve başta
terlemenin fazla olması problem yaratır ve buna tıp
dilinde hiperhidrosis denilir.
Aşırı
terleme nedenleri:
Endokrinoloji ve Metabolizma Uzmanı Prof. Dr. Selçuk
Can aşırı terleme şikayeti bulunan hastalara önce
hormon ve metabolizma tetkiki yapılması gerektiğini,
daha sonra tedaviye geçilmesi gerektiğini söyledi.
"Hipertiroidi dediğimiz tiroid bezinin hızlı
çalışması, ve düşük şeker olarak tanımlanan
hipoglisemi fazla terlemeye neden olur. Aşırı
terleme şikayeti olan kişilerde bunlar mutlaka
araştırılmalıdır." Aşırı terleme genelde ergenlik
dönemi sonunda başlar. Bu nedenle erken tetkik
yaparak fazla terlemenin sebebi en başta
bulunmalıdır.
Ter saydam, renksiz,
kötü kokulu olabilen asidik bir sıvıdır. Erkeklerde
erkeklik hormonu testosteronun etkisi ile daha fazla
ter salgılanır ve ter kötü kokar. Aşırı terleme
sıvı kaybına ve vücudun su ve tuz dengesinin
bozulmasına neden olabilir.
Aşırı
terlemenin tedavisi:
Fazla terleme ile
mücadelede ilk yapılacak terlemeyi kesen koku, krem,
deodorant ve çeşitli sıvıları kullanmaktır. Bu tip
uygulamalar hergün ve uzun süreli yapılmalıdır. Bu
yüzden kullanımları çok pratik değildir.
Aşırı terleme
tedavisinde ancak geçici çözümler mümkündür.
Bunlardan en etkilileri botox uygulaması ve
endoskopik torasik sempatektomi adlı cerrahi girişim
yöntemidir. Botox bir bakteriden elde edilen ve
felç yapan bir toksindir. Terleyen bölgeye çok
küçük dozlarda hekim tarafından injekte edildiğinde
terlemeyi 6-8 ay müddet ile durdurur. Her sene
injeksiyonun tekrarlanması gerekir. Endoskopik
torasik sempatektomi yöntemi yüz ve el terlemesinde
etkili bir girişimdir. Burada terlemeye neden olan
sinir kökleri ameliyat ile alınır. Bu bölgelerdeki
tüm terlemeler durur. Bu kalıcı bir yöntemdir. Bu
yöntemin dezavantajı koltuk altı terlemesini
kestikten sonra, kasıkta terlemenin artmasıdır. Bu
da olumsuz bir duruma neden olur. Bir bölgede
terleme azalırken, diğer bölgede artar.
Masaj, hipnoz,
akapunktur gibi tıbbi yöntemlerin terlemeyi azaltıcı
etkisi yoktur. Iontoforezis adı verilen ellerin
elektirik akımının olduğu jel ve sıvı dolu bir kaba
batırılması ile terlemenin engellenmesi başarılı bir
tedavidir. Ancak iontoforez yapıldığı sürece
etkilidir ve haftada 3-4 kez 30 dakika bir süre
yapılmalıdır. Bu tedavi kesildiğinde terleme yeniden
başlayabilir. |